شرایط صادرات میلگرد به عراق به یکی از موضوعات مهم در صنعت فولاد ایران تبدیل شده است. به دلیل نزدیکی جغرافیایی، نیاز گسترده عراق به مصالح ساختمانی و توسعه زیرساخت‌ ها پس از جنگ، این کشور یکی از مقاصد اصلی صادرات میلگرد از ایران محسوب می ‌شود. اما در کنار این فرصت‌ه ا، چالش ‌هایی همچون محدودیت‌های گمرکی، رقابت منطقه ‌ای و نوسانات نرخ ارز نیز وجود دارد که باید به دقت بررسی شوند.

یکی از جذاب ‌ترین نکات در صادرات میلگرد آجدار به عراق  هزینه پایین حمل ‌ونقل نسبت به کشورهای دیگر است. بسیاری از تجار ایرانی از مرزهای زمینی مانند مرز مهران، شلمچه و خسروی برای ارسال میلگرد استفاده می‌ کنند که زمان و هزینه ارسال را کاهش می ‌دهد. اما همچنان نیاز به بررسی قوانین روز صادرات، استانداردهای مورد تایید عراق و مسائل مربوط به بسته ‌بندی وجود دارد.

در مجموع  صادرات میلگرد به عراق همزمان یک فرصت اقتصادی جذاب و یک پروژه پیچیده مدیریتی است. اگر فعالان این حوزه بتوانند بر موانع موجود غلبه کنند، می ‌توانند سهم قابل ‌توجهی از بازار صادراتی این کشور را از آن خود کنند.

مراحل قانونی و گمرکی برای صادرات میلگرد به عراق

یکی از نکات مهم در شرایط صادرات میلگرد به عراق، آشنایی با فراینده ای گمرکی و مجوزهای صادراتی است. اولین مرحله  ثبت سفارش در سامانه جامع تجارت و دریافت مجوز صادرات از وزارت صمت است. سپس صادر کننده باید کالا را از طریق گمرک اظهار کند و مدارک فنی و استاندارد را نیز ارائه دهد.

پس از تکمیل مراحل داخلی، نوبت به حمل ‌ونقل و ترخیص کالا در مرز می ‌رسد. عراق در برخی مرزها مانند شلمچه دارای فرآیند ترخیص خاص خود است که نیازمند هماهنگی قبلی با کارگزاران عراقی است. در صورت نداشتن مدارک کامل یا عدم انطباق بار با مشخصات اظهار شده، ممکن است کل محموله توقیف شود.

برخی صادرکنندگان از تجربه شرکت‌های لجستیکی معتبر استفاده می‌کنند تا فرآیند گمرکی را با سرعت و دقت انجام دهند. همچنین توجه به زبان عربی در اسناد و هماهنگی با دفاتر بازرگانی در بصره یا بغداد می‌ تواند درصد موفقیت صادرات را افزایش دهد.

مراحل صادرات میلگرد به عراق

برای موفقیت در صادرات، تنها داشتن محصول کافی نیست  باید مراحل قانونی، فنی و اجرایی را با دقت طی کرد. شرایط صادرات میلگرد به عراق در سال ۲۰۲۵ مستلزم رعایت دقیق مقررات و اجرای درست مراحل زیر است:

  ثبت شرکت صادراتی و دریافت کارت بازرگانی

اولین گام ورود به عرصه صادرات، تأسیس یک شرکت تجاری معتبر و دریافت کارت بازرگانی از اتاق بازرگانی است. بدون این کارت، هیچ ‌گونه فعالیت صادراتی رسمی امکان ‌پذیر نیست. صادرکننده باید اطلاعات حقوقی، مالیاتی و نوع فعالیت شرکت را به‌ درستی تنظیم کند تا در مراحل بعدی با مشکلی مواجه نشود.

کارت بازرگانی مجوز رسمی انجام معاملات بین ‌المللی است و برای صادرات میلگرد، اعتبار آن از سوی تمامی سازمان‌های دولتی و گمرک تأیید می ‌شود. همچنین  برای ثبت سفارش در سامانه جامع تجارت، این کارت ضروری است.

  دریافت مجوزها و گواهی‌های فنی محصول

پس از تأسیس شرکت، نوبت به دریافت مجوزهای صادراتی و فنی می ‌رسد. صادرکننده باید مجوز تولید و صادرات میلگرد را از وزارت صنعت، معدن و تجارت اخذ کرده و مدارک فنی مربوط به محصول خود را تهیه کند. این مدارک شامل گواهی استاندارد ملی یا بین‌ المللی، گواهی آنالیز آزمایشگاهی (Mill Test Certificate) و گواهی بازرسی پیش از حمل می‌شود.

کشور عراق نیز ممکن است الزامات خاصی برای کیفیت محصول تعیین کرده باشد. بنابراین تطابق کامل میلگرد با استانداردهای فنی و ابعادی در این مرحله الزامی است. بدون این مجوزها، ترخیص کالا در مرز عراق ممکن نیست.

 تنظیم قرارداد صادراتی و تعیین شرایط پرداخت و حمل

برای هر معامله صادراتی، باید قرارداد رسمی با طرف عراقی تنظیم شود. این قرارداد باید شامل مشخصات فنی میلگرد، وزن کل، قیمت واحد، نحوه حمل، زمان‌ بندی تحویل و شرایط پرداخت باشد. انتخاب روش پرداخت  LC، حواله، TT و…  نیز باید به دقت تعیین شود تا ریسک مالی کاهش یابد.

در کنار آن  روش حمل نیز باید مشخص شود: آیا صادرات بر اساس شرایط FOB  ، CFR، یا CIF انجام می‌ شود؟ این جزئیات باید در قرارداد ذکر شود تا در زمان حمل، اختلاف یا تاخیر ایجاد نشود.

  بسته ‌بندی استاندارد و بارگیری دقیق میلگرد

میلگرد صادراتی باید به ‌گونه‌ای بسته ‌بندی شود که در مسیر حمل آسیبی نبیند. روش رایج، بندیل ‌بندی با تسمه‌ های فلزی مقاوم است که هم ایمنی حمل را بالا می ‌برد و هم بازبینی کالا را ساده می‌ کند. همچنین  روی هر بندیل اطلاعاتی مانند نوع میلگرد، سایز، وزن، مبدا و مقصد درج می ‌شود.

به گفته شفقنا : برای تشخیص میلگرد با کیفیت باید یک سری اطلاعات در مورد میلگردها داشته باشیم. هر کارخانه تولید کننده میلگرد علامت و مشخصات خاص خود را روی میلگرد قرار می دهد. از این رو شما می توانید به علامت های حک شده روی میلگرد نگاه کنید و متوجه شوید که این میلگرد تولید کدام کارخانه میباشد. پس از اینکه متوجه شدین میلگرد تولید کدام کارخانه است می توانید با پرسش از کارخانه یا افراد مطلع در مورد کیفیت این میلگرد آگاه شوید.

بارگیری کالا باید توسط افراد با تجربه انجام شود تا تعادل وزن رعایت شود و فضای حمل بهینه گردد. اگر بست ه‌بندی غیراستاندارد باشد، ممکن است کالا در مرزهای عراق دچار آسیب یا حتی برگشت شود که منجر به خسارات سنگین خواهد شد.

  انجام تشریفات گمرکی و صدور پروانه صادرات

پس از آماده ‌سازی محموله  نوبت به اظهار کالا در گمرک و انجام تشریفات صادراتی م ی‌رسد. در این مرحله  صادرکننده باید اسناد مهمی مانند فاکتور رسمی، بارنامه، گواهی مبدا، لیست بسته ‌بندی  و گواهی بازرسی را به گمرک ارائه دهد.

گمرک پس از بررسی صحت مدارک و مطابقت آن با قوانین صادراتی، پروانه صادراتی صادر می ‌کند. با دریافت این مجوز، میلگردها آماده ارسال به مرز و تحویل به کشور مقصد خواهند بود.

با اجرای کامل و دقیق این مراحل، احتمال بروز مشکلات در مرز عراق یا تأخیر در تحویل کالا به حداقل می ‌رسد. اگر به دنبال موفقیت در بازار صادراتی هستید، شناخت این مسیر و همراهی با یک مشاور حرفه‌ای در حوزه بازرگانی می‌تواند مسیر شما را هموار کند.

چه نوع میلگردهایی بیشتر به عراق صادر می‌شوند؟

میلگردهایی که بیشتر به عراق صادر می‌شوند، عمدتاً در دسته میلگردهای آجدار A3 و A4 با قطرهای ۱۲ تا ۲۰ میلی ‌متر هستند. این محصولات معمولاً برای پروژه‌های ساختمانی، سوله ‌سازی و زیرساخت‌ های عمرانی مورد استفاده قرار می‌گیرند. عراق به دلیل حجم بالای پروژه‌ های بازسازی  نیاز زیادی به این مقاطع فولادی دارد.

در میان تولی دکنندگان داخلی  برند هایی که دارای گواهینامه‌ های کنترل کیفیت معتبر باشند و محصولات خود را مطابق با استانداردهای بین‌ المللی (مانند ASTM یا BS  تولید کنند، شانس بیشتری برای صادرات دارند. در برخی موارد  خریداران عراقی حتی خواستار ارائه نتایج آزمایشگاهی محصول هستند تا از تطابق آن با نیاز فنی پروژه خود مطمئن شوند.

به گفته آهن جم : انواع میلگرد هایی که اکثر کارخانجات تولید کننده میلگرد در ایران تولید می کنند در گریدهای A1 و A2 و A3 و A4  میباشد. از نظر سایز بندی نیز میلگرد دارای سایزهای متفاوتی از ۸ تا ۳۲ میلیمتر است که تقریباً تمام کارخانجات تولید کننده میلگرد تمامی سایز ها را تولید می نمایند. اما هستند کارخانجاتی که برخی از سایزها و برخی از گرید ها را به صورت محدود تولید و عرضه می نمایند. قیمت  میلگرد برای هر سایز آن متفاوت میباشد.

در سال‌ های گذشته  برندهای معروف ایرانی مانند ذوب ‌آهن اصفهان، فولاد خراسان و نیشابور توانسته ‌اند جایگاه خوبی در صادرات میلگرد به عراق کسب کنند. البته بازار عراق به شدت رقابتی است و قیمت نیز در تصمیم نهایی نقش کلیدی ایفا می ‌کند.

بررسی دقیق شرایط صادرات میلگرد به عراق در سال ۲۰۲۵

برای بررسی شرایط صادرات میلگرد به عراق در سال ۲۰۲۵ باید به چند فاکتور کلیدی توجه کرد.

 نخست  مقررات صادراتی جمهوری اسلامی ایران و دوم  ضوابط وارداتی کشور عراق. طی ماه‌های اخیر، دولت عراق در حال استاندارد سازی واردات مصالح ساختمانی است و در برخی موارد  خواستار گواهینامه ‌های فنی بین ‌المللی از تولید کنندگان شده است.

در ایران نیز صادرکنندگان باید از سازمان توسعه تجارت مجوز صادرات بگیرند و مراحل ثبت سفارش، اظهارنامه گمرکی و اخذ گواهی استاندارد را طی کنند. در صورت عدم تطابق مشخصات میلگرد با الزامات عراق، امکان برگشت خوردن یا توقف محموله در مرز وجود دارد. بنابراین  همکاری با شرکت‌ هایی که تجربه صادرات موفق دارند، بسیار حیاتی است.

در حال حاضر  صادرات میلگرد بیشتر با تمرکز بر میلگرد آجدار A3 و A4 انجام می ‌شود  چرا که این نوع محصولات بیشترین تطابق را با نیازهای عمرانی عراق دارند. اما قیمت رقابتی، زمان تحویل کوتاه و تضمین کیفیت همچنان سه رکن اصلی موفقیت در این بازار هستند.

نقش قیمت میلگرد در تصمیم ‌گیری صادرکنندگان به عراق

در صادرات  قیمت محصول یکی از مهم‌ ترین عوامل موفقیت است. شرایط صادرات میلگرد به عراق به‌ گونه‌ای است که صادرکننده باید بتواند محصولی با قیمت مناسب و کیفیت قابل قبول ارائه دهد. عراق اگرچه نیاز به مصالح دارد  اما در عین حال وارد کنندگان آن بسیار قیمت ‌محور هستند.

برای کاهش ریسک  صادر کنندگان همواره قیمت میلگرد را از منابع معتبر به ‌صورت روزانه رصد می‌ کنند. هرگونه افزایش ناگهانی در قیمت داخلی ایران  می ‌تواند مزیت رقابتی صادر کننده را کاهش دهد. از این ‌رو اطلاع از نرخ دقیق و لحظه ‌ای قیمت میلگرد بسیار حیاتی است.

  برای مشاهده قیمت روز انواع میلگرد جهت صادرات به عراق، می ‌توانید به وبسایت آهن جم سپاهان بخش میلگرد آجدار مراجعه کنید.

با توجه به نوسانات شدید نرخ ارز، داشتن اطلاعات لحظه‌ ای از قیمت میلگرد می ‌تواند مانع بروز ضرر در معاملات شود. برخی شرکت‌ها حتی با ابزارهای مالی مانند پیش ‌خرید یا قراردادهای آتی، سعی در کنترل ریسک‌ های قیمتی دارند.

الزامات صادرات میلگرد به عراق

برای موفقیت در بازار عراق  صرفاً تولید میلگرد کافی نیست  محصول صادراتی باید با مجموعه ‌ا ی از استانداردها، مشخصات فنی و گواهی‌های معتبر بین ‌المللی منطبق باشد. شرایط صادرات میلگرد به عراق به ‌طور مستقیم به رعایت این الزامات بستگی دارد. هرگونه کم ‌توجهی به آن‌ ها می ‌تواند منجر به برگشت خوردن کالا یا از دست رفتن فرصت فروش شود.

رعایت استاندارد های فنی بین ‌المللی و ملی

میلگرد هایی که برای صادرات تولید می‌ شوند، باید با استانداردهای مرجع در کشورهای مقصد، به ‌ویژه عراق  انطباق کامل داشته باشند. از جمله رایج ‌ترین این استانداردها می ‌توان به ASTM A615  آمریکا ، BS 4449  بریتانیا ، DIN 488 (آلمان) و GOST 5781 (روسیه) اشاره کرد. برخی از پروژه‌های عمرانی در عراق ممکن است به‌ صورت خاص یکی از این استانداردها را الزام کنند.

تولید کننده‌ ای که محصول خود را بر اساس یکی از این استانداردها تولید و مستند سازی کند  احتمال بیشتری برای ورود موفق به بازار عراق خواهد داشت. تطابق با استاندارد، نه تنها کیفیت فنی میلگرد را تضمین می ‌کند، بلکه فرآیند ترخیص در گمرک عراق را نیز تسهیل می‌نماید.

مشخصات فنی مور دنیاز برای صادرات موفق

علاوه بر استاندارد ها، ویژگی‌ های فنی محصول نیز باید با نیاز بازار هدف هماهنگ باشد. میلگردهای صادراتی معمولاً در بازه قطری ۸ تا ۳۲ میلی‌ متر و با طول ‌هایی بین ۶ تا ۱۲ متر بسته ‌بندی می‌ شوند. اما این کافی نیست  ترکیب شیمیایی آلیاژ، درصد کربن، سیلیسیم، منگنز و فسفر، و همچنین پارامترهای مکانیکی مانند استحکام کششی و تنش تسلیم باید مطابق با مشخصات پروژه‌های ساختمانی عراق باشد.

بازار عراق در سال‌های اخیر حساسیت بیشتری نسبت به کیفیت میلگرد نشان داده و ترجیح می ‌دهد محصولاتی با مقاومت بالا و پایداری در برابر شرایط محیطی دریافت کند. بنابراین تولید کنندگان ایرانی باید از نظر فنی  میلگردهایی با خواص مقاومتی بالا و یکنواختی ساختاری تولید کنند تا بتوانند رقابت ‌پذیر باقی بمانند.

گواهینامه‌ها و تاییدیه ‌های مورد نیاز

یکی دیگر از الزامات صادرات میلگرد، دریافت و ارائه مدارک و گواهینامه‌های رسمی و قابل تأیید بین ‌المللی است. از مه م‌ترین این مدارک می ‌توان به گواهی آزمون کارخانه ‌ای یا MTC (Mill Test Certificate)، گواهی بازرسی کیفیت توسط مؤسسات مستقل (مانند SGS یا BV)، گواهی تطابق با استانداردهای ملی و بین‌المللی  و گواهی مبدا اشاره کرد.

همچنین  بسیاری از خریداران عراقی درخواست نسخه رسمی از نتایج آزمون‌های شیمیایی و مکانیکی دارند. داشتن این مدارک به صادرکننده این امکان را می‌دهد که در بازار عراق به ‌عنوان یک تأمین‌ کننده قابل اعتماد شناخته شود. علاوه بر این، این گواهی‌ها فرآیند ترخیص کالا در گمرک عراق را تسریع می‌ کنند و مانع از توقف یا برگشت محموله خواهند شد.

آیا بازار عراق مقصد مناسبی برای صادرات میلگرد ایرانی است؟

از منظر اقتصادی و جغرافیایی، عراق یکی از بهترین مقاصد صادراتی برای میلگرد ایرانی است. مسیرهای زمینی کوتاه، سابقه همکاری میان دو کشور و تقاضای بالا، سه مزیت اصلی این بازار محسوب می‌شوند. اما در کنار آن  چالش‌هایی مثل ثبات سیاسی، رقابت ترکیه و امارات و ناهماهنگی‌ های گمرکی وجود دارد.

برخی کارشناسان معتقدند که اگر شرایط صادرات میلگرد به عراق به ‌درستی مدیریت شود  می ‌توان تا چندین برابر ظرفیت فعلی، صادرات انجام داد. این نیازمند زیرساخت مناسب، ارتباطات قوی با خریداران عراقی و خدمات پس از فروش مطمئن است.

در حال حاضر بسیاری از شرکت‌های ایرانی با ایجاد دفاتر بازرگانی در عراق  موفق شده‌اند سهم خود را در بازار تثبیت کنند. وجود برند در عراق و تبلیغات بومی نیز از جمله راهکارهای توسعه بازار صادراتی است.

بهترین زمان برای صادرات میلگرد به عراق چه زمانی است؟

یکی از مسائل استراتژیک در شرایط صادرات میلگرد به عراق، انتخاب زمان مناسب برای ارسال محموله ‌هاست. معمولاً در فصول بهار و تابستان، ساخت ‌وساز در عراق رونق بیشتری دارد و به همین دلیل تقاضا برای میلگرد افزایش می‌یابد. این مقطع زمانی برای صادرات ایده‌آل است.

در مقابل  فصل زمستان به دلیل شرایط جوی و کاهش فعالیت‌های عمرانی، زمان مناسبی برای صادرات نیست. همچنین نزدیک شدن به ماه رمضان یا ایام اربعین ممکن است موجب اختلال در حمل ‌ونقل و مرزها شود که باید در برنامه ‌ریزی لحاظ شود.

برای بهره ‌برداری حداکثری، شرکت‌ ها باید برنامه تولید و صادرات خود را با تقویم بازار عراق تنظیم کنند. استفاده از تحلیل بازار و پیش‌بینی‌های تقاضا می‌تواند به تصمیم ‌گیری بهتر کمک کند.

جمع ‌بندی

در نهایت  اگرچه صادرات میلگرد به عراق فرصتی سود آور برای صنایع فولاد ایران است، اما موفقیت در این حوزه تنها با شناخت کامل شرایط صادرات میلگرد به عراق، رعایت استانداردها و قیمت‌ گذاری هوشمندانه ممکن می‌شود. یکی از مهم‌ ترین ابزارهای تصمیم‌ گیری در این مسیر، اطلاع دقیق از قیمت روز میلگرد است.